Neuroróżnorodność

Neuroróżnorodność to koncepcja, która opisuje naturalne różnice w sposobach myślenia, uczenia się i przetwarzania informacji. Obejmuje różnorodne zaburzenia, takie jak autyzm, ADHD, zaburzenia mowy, dysleksja, dyspraksja, dyskalkulia, dysnomia, niepełnosprawność intelektualna, zespół Tourette’a, i schorzenia psychiczne, takie jak zaburzenia afektywne dwubiegunowe, schizofrenia, zaburzenia schizoafektywne, osobowość dyssocjalna, oraz zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.

Neuroróżnorodność jest pojęciem kontrowersyjnym. Zwolennicy podkreślają, że neuroróżnorodność to część ludzkiej różnorodności, a osoby neuroróżnorodne nie powinny być postrzegane jako „wadliwe” lub wymagające naprawy. Te podejście mają swoje odzwierciedlenia w modelach niepełnosprawności.

Krytycy argumentują, że niektóre formy neuroróżnorodności wiążą się z poważnymi trudnościami, które utrudniają życie codzienne i wymagają interwencji medycznej lub terapeutycznej. Niektóre osoby, np. autystyczne z intensywnymi trudnościami w komunikacji czy funkcjonowaniu, oraz osoby opiekujące się nimi podkreślają, że koncepcja neuroróżnorodności bagatelizuje ich wyzwania i może utrudniać dostęp do leczenia, terapii czy wsparcia.

Neuroróżnorodność bywa postrzegana dwojako również w kontekście społecznym – jedni postrzegają to jako krok ku równości, inni jako ideologizację kwestii zdrowotnych.

Dla wielu osób neuroróżnorodność to nie tylko diagnoza, ale istotna część tożsamości. To podejście zmienia sposób myślenia o terapiach i interwencjach – zamiast dążyć do „normalizacji”, celem staje się wsparcie i akceptacja.