Skip to main content

ADHD

Czym jest ADHD?

ADHD – skrót od Attention Deficit Hyperactivity Disorder.

ADHD oznacza zaburzenie z deficytem uwagi/nadpobudliwością psychoruchową. To neurorozwojowe zaburzenie, które wpływa na obszary mózgu odpowiedzialne za nasze funkcje wykonawcze, takie jak skupienie, organizacja i kontrola impulsów.

ADHD nie jest chorobą psychiczną, zaburzeniem uczenia się czy zaburzeniem zachowania. To zaburzenie rozwojowe pewnych części mózgu, które może występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych.

Nazwa w ocenie wielu osób bardzo myląca i nie oddająca absolutnie tego z czym mierzą się osoby z ADHD, sugeruje bowiem, że największym problemem osób z ADHD są niedobory uwagi i hiperaktywność. Doktor Richard Barkley, który jest jednym z najbardziej cenionych specjalistów zajmujących się ADHD, zaproponował zamianę Attention na Intention, co zdecydowanie lepiej oddaje trudności z funkcjami wykonawczymi niezbędnymi do określenia sobie konkretnego celu, a potem dążenia do jego realizacji.

Objawy ADHD

Wyróżniamy trzy grupy objawów ADHD, obejmują one:

  • nieuwagę: brak skupienia, problemy z zwracaniem uwagi na szczegóły i wykonywaniem instrukcji, łatwe rozpraszanie się;
  • nadpobudliwość: niepokój, wiercenie się, ciągły ruch, nadmierne mówienie;
  • impulsywność: częste przerywanie, problemy z oczekiwaniem, skłonność do wypadków/urazów.

W zależności od tego, jakie typy objawów przejawia osoba z ADHD, diagnozuje się jeden z trzech typów ADHD: ADHD z przewagą nieuwagi, ADHD z przewagą nadpobudliwości-impulsywności lub ADHD typu mieszanego.

Postać przeważająco nieuważna (ADHD-PI), dawniej ADD: osoby z tym podtypem mają przede wszystkim trudności z realizacją zadań które wymagają utrzymania uwagi, zwłaszcza jeśli uważają je za monotonne, nudne i nieinteresujące. Łatwo się rozpraszają, trudno im się skupić na szczegółach, często gubią przedmioty, mają trudności ze słuchaniem gdy się do nich mówi, oraz bardzo często prokrastynują.

Postać przeważająco impulsywna/nadpobudliwa: osoby z tym podtypem wykazują się przede wszystkim zachowaniami impulsywnymi i nadpobudliwością ruchową, natomiast objawy nieuważności są u nich znikome. Działają często bez zastanowienia, są niecierpliwe, mają trudność z oczekiwaniem na swoją kolej, przerywają wypowiedzi innych osób, odpowiadają na pytania zanim zostaną dokończone, mówią dużo, wiercą się i nie są zdolne do wykonywania czynności w ciszy. Jest to najrzadziej występujący podtyp ADHD.

Postać mieszana, kombinowana, hybrydowa: osoby z tym podtypem wykazują kombinację impulsywności, nadpobudliwości i nieuwagi.

Leczenie ADHD

ADHD nie można wyleczyć, można natomiast stosować farmakoterapię, psychoterapię i psychoedukację, aby pomóc zarządzać jego objawami.

Farmakoterapia uznawana jest za jedną z najskuteczniejszych opcji. Stymulanty poprawiają objawy u 70% do 80% dzieci i około 70% dorosłych, niestety jedyny dostępny w Polsce stymulant - metylofenidat ma niższą skuteczność u dorosłych, sięgającą ok. 40-50%. Dostępne są również niestymulanty, takie jak atomoksetyna czy bupropion, które mogą być dobrą alternatywą dla osób, które nie reagują na stymulanty lub nie powinny używać leków stymulujących ze względu na pewne problemy zdrowotne.

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) może być również pomocna dla osób z ADHD. Pomaga w przezwyciężaniu negatywnych wzorców myślenia i radzeniu sobie z objawami ADHD w zdrowy sposób. Ten typ terapii skupia się głównie na wsparciu psychicznym i emocjonalnym.

Psychoedukacja stanowi ważne narzędzie, dostarczając odpowiednią wiedzę i pozwalając lepiej zrozumieć, z czym mierzy się osoba z ADHD. Dzięki psychoedukacji pacjent lepiej rozumie swoje zachowanie, uczy się zarządzać swoim życiem i jest w stanie poprawić kontakty interpersonalne.

Ogólna częstość występowania ADHD

Około 11% dzieci i prawie 5% dorosłych ma ADHD. Wskaźniki diagnozy ADHD znacznie wzrosły w ciągu ostatnich dwóch dekad. Nie oznacza to jednak, że więcej osób ma ADHD niż 20 lat temu. Wskazuje to na zwiększoną świadomość zaburzenia i lepszy dostęp do opieki medycznej, co prawdopodobnie spowodowało wzrost skierowań na badania przesiewowe ADHD. Niestety nadal chłopcy są częściej diagnozowani niż dziewczynki, ale wskaźnik, w jakim diagnozuje się dziewczynki, podwoił się w ciągu ostatnich 20 lat.

Dodatkowe informacje